[Openstandaarden] Een kritische blik op het (Vlaamse) ICT onderwijs

[Mattias Campe]

Hallo,

Als taak voor het vak "Maatschappelijke en Wetenschapfilosofische 
analyse van de vakinhouden" als onderdeel van mijn "Academische Initiële 
LerarenOpleiding" in de Informatica aan de Universiteit Gent mochten we 
een onderwerp kiezen en uitwerken (met betrekking tot het onderwijs en 
ons vakgebied).

De titel van dit bericht zou moeten ontsluieren wat ik als onderwerp 
gekozen heb, maar omdat die titel mss nogal weinig zegt kopieer ik ook 
maar het voorwoord van de uitwerking van de taak:

<voorwoord>
Waar fysica en wiskunde sinds lang een vaste klant aan huis zijn, 
meegegroeid met de evolutie in het onderwijs, daar is ICT een 
nieuwkomer. Vandaar dat voor dit aspect van het onderwijs het pad 
wellicht nog niet klaar en duidelijk uitgestippeld is. Toch wordt ook 
ICT als een wetenschap beschouwd, een perfecte vergelijking is niet 
mogelijk, maar toch zullen ervaringen in die "pure" wetenschappen 
wellicht kunnen toegepast worden bij ICT. Terecht merkt Herman 
Bruyninckx in zijn “De democratisering van de ICT” het volgende op:

<quote>
Zo veronderstelt men dat leerlingen stellingen kunnen bewijzen, dat ze 
een vraagstuk kunnen oplossen, dat ze de opbouw van de levende en 
levenloze materie begrijpen. Zelfs buiten de wetenschappen moeten ze een 
kritische evaluatie aankunnen van teksten, waarvan sommigen zelfs “dode” 
talen zoals Latijn bestuderen.
Als we echter de ICT-vakken bekijken, dan lijken die creatieve 
inspanningen plots veel minder aanwezig. Nochtans is het in onze 
maatschappij een heel belangrijke (bijna dagdagelijkse) vaardigheid 
geworden: namelijk vlot gebruik kunnen maken van computers. Maar leert 
een kritische blik niet dat dit verengd wordt tot het specifieke gebruik 
van commerciële pakketten, dan nog bijna uitsluitend van één leverancier.
</quote>

De beleidsdoelstellingen van transfer, diversiteit, gelijkheid van 
kansen en algemene vaardigheden lijken hier plotseling zoek. Bruyninckx 
vult verder aan met:

<quote>Hoe de gebruikte software in elkaar steekt, wat het verschil 
uitmaakt tuseen goede en slechte software, wat de algemene kenmerken 
zijn van het eigenlijke probleem dat de software helpt oplossen, hoe men 
zelf tot het schrijven van degelijke software kan komen, hoe de 
producten van Microsoft de vergelijking kunnen doorstaan met 
gelijkaardige producten van andere aanbieders,... dat alles laat men 
zonder nadenken over aan de “specialisten”.
</quote>

Net zoals Bruyninckx ben ik de mening toegedaan dat een breuk te merken 
is met de manier waarop fysica en wiskunde onderwezen worden. Tevens, 
vanuit mijn persoonlijke ervaring, blijkt dat vele mooie doelstellingen 
reeds op papier - zijnde beleidsnota's en leerplannen - aanwezig zijn, 
maar dat de praktijk helaas niet zozeer strookt met die doelstellingen.
Zoals u als lezer zal merken gebruik ik snel Microsoft als vergelijking. 
Ik wil echter benadrukken dat ik niet de mening ben toebedeeld dat 
Microsoft zo snel mogelijk uit alle opleidingen moet geschrapt worden. 
Ik ben wél van mening dat het ICT-onderwijs een heel schraal landschap 
is, met onvoldoende diversiteit, die de doelstellingen onbeantwoord laat.
Het doorspekken van de opleiding met slechts één  begrip zou reeds een 
aanzet zijn tot een bloeiend ICT landschap: “Open Standaarden” (OS). Het 
volgende deel geeft daar dan ook een inleiding op. Alhoewel we omringd 
zijn door propriëtaire software biedt het gebruik van “Open Source 
Software” (OSS) veelal een mooi alternatief, vaak hand in hand met Open 
Standaarden.
Nadat ik deze begrippen geduid heb, bekijk ik enkele doelstellingen van 
het onderwijs (zoals deze te vinden zijn in de beleidsnota's en/of in de 
leerplannen) en controleer (vanuit mijn persoonlijk ervaring) in 
hoeverre deze bereikt zijn.
In het laatste stuk ga ik in op het aspect “Hoe heet ICT” en hoe men ICT 
zou kunnen aanpakken.
</voorwoord>

De volledige tekst (in pdf-formaat) kunt u vinden op 
http://users.pandora.be/cobnet/teksten.html

Hopelijk kunt u de tekst gebruiken of interesseert u zich in deze materie.

De commentaar van de professor van het vak was alvast heel positief. 
Toch zou ik willen van de gelegenheid gebruik maken om te vragen of 
jullie nog toevallig opmerkingen, opbouwende kritiek,... hebben. Vonden 
jullie het saai om te lezen, ben je halverwege afgehaakt, zijn er 
stukken die je niet correct vindt, leg ik nuances verkeerd of helemaal 
niet, zijn er zaken die volledig ontbreken, etc. etc... zo'n zaken 
interesseren me dus :-)...

Ik zal helaas niet de tijd hebben om deze direct te verwerken, maar ik 
kan het dan alvast plaatsen op de 2DO lijst. Het is een document dat 
valt onder de FDL licentie, dus als je ongeduldig bent mag je 
opmerkingen natuurlijk zelf aanpassen ;-).

Om het misschien wat overzichtelijk (dit bericht wordt gepost naar 4 
"mediums") te houden stel ik voor om zo'n mogelijke opmerkingen te 
posten op news://nl.onderwijs.open-source, wie weet ontstaat er een 
informatieve discussie...


Met vriendelijke groet,
Mattias Campe